In Spanje beginnen de scholen aankomende maandag weer en langzaamaan zien we overdag steeds minder kinderen. Als Tess op school zou zitten in Nederland, dan zou ze inmiddels al weer een paar weken in groep 3 aan de slag zijn. Uit nieuwsgierigheid zoek ik op het internet naar de leerdoelen van groep 3. De eerste zin die ik erover lees, maakt me extra dankbaar dat wij het anders kunnen doen. Er staat: “De overgang van groep 2 naar 3 is heel spannend; het is de grootste stap die een kind op de basisschool maakt. Het betekent: van heel veel spelen naar langer stilzitten aan een tafeltje. En je kind gaat op een andere manier leren.”

Ik stel me voor dat Tess op een reguliere school zit en deze grote stap zou moeten maken. In mijn beleving is dat gedoemd om te mislukken. Tess leert niet door stilzitten in een bankje, Tess leert door dingen te doen.

Unschooling

Daarom past unschooling zo goed bij haar. De term unschooling werd in de jaren 70 al bedacht door de Amerikaanse leerkracht John Holt. Unschooling is het volgen van het natuurlijke leerproces, zonder school of curriculum. Het uitgangspunt van deze filosofie is dat ieder mens is geboren met een natuurlijke, menselijke leergierigheid. Deze natuurlijke leergierigheid is de intrinsieke motivatie om dingen te leren en daarvoor hoef je kinderen niet stil te laten zitten aan tafeltjes. Sterker nog, dat zou het leerproces aanzienlijk kunnen vertragen.

Leren hoort bij de evolutie van mensen. Het is een een dialoog tussen het kind en zijn leefwereld. Stimulus leidt tot respons. Hoe rijker de omgeving, hoe meer mogelijkheden er zijn om te leren. Wij zien dat iedere dag weer op onze reis. Zo reden we gisteren over de brug van Isla Cristina waar Tess me enthousiast begon te vertellen over het getij. “Kijk mama het wordt eb”, riep ze enthousiast, waarna ze me begon uit te leggen hoe je dat kon zien. Ze had er een dag eerder vragen over gesteld aan haar papa en die had haar er uitvoerig over verteld. En zo gaat dat de hele dag door.

Net als leren praten, kruipen en lopen, kunnen kinderen op latere leeftijd volledig natuurlijk leren lezen, schrijven en rekenen. En ik zie het gebeuren. Tess en ik spelen eindeloos winkeltje, bij voorkeur ijswinkeltje waarbij we elkaar eindeloos ijsjes serveren. Gisteren had ik een ijsje met 2 bolletjes vanille en 6 bolletjes chocola gevraagd en ik kreeg mijn toren ijs van 8 bolletjes perfect geserveerd. Van zand uiteraard.

Spannend

Met alle eisen die er tegenwoordig vanuit de maatschappij worden gesteld, vind ik unschooling soms best spannend. Want je laat het proces volledig natuurlijk verlopen en daarmee is Tess met sommige dingen eerder en met andere dingen later, dan in de boekjes staat beschreven. Met alle regeltjes en richtlijnen moet je stevig in je schoenen staan om je eigen pad te blijven volgen.

Zo heeft Tess weinig interesse voor tekenen en kleuren. Vooral Ted heeft het daar wel eens moeilijk mee gehad. Bang dat we tekort schieten in het begeleiden van haar leerproces. Binnen de lijntjes kleuren bijvoorbeeld, kan ze wel, maar ze heeft er geen zin in. Kan ook niet anders, als het hele gezin buiten de lijntjes leeft.

Ze had tot voor kort ook nog nooit een poppetje getekend. En toen Ted haar vroeg of ze niet eens een poppetje voor hem wilde tekenen, tekende ze er een voor hem terwijl hij tegenover haar zat. Ze tekende hem ondersteboven zodat hij het poppetje direct kon zien.

Haar leerproces is op veel fronten verrassend en ze doet het echt op haar eigen manier. Achter een tafeltjes zitten, is niets voor haar. Aan ons de schone taak om haar ontwikkeling te begeleiden en het leuke daarvan is dat wij zelf ook heel veel met haar leren. Zoals vreemde talen bijvoorbeeld. Alles wat we zelf niet weten, moeten we opzoeken en zo zitten we met zijn drietjes op de wereldschool.

Unschooling is fantastisch en zou eigenlijk beschikbaar moeten zijn voor alle kinderen. Uitgangspunten zijn geluk en vertrouwen. De uitwerking van die twee uitgangspunten is fenomenaal.